NHÂN VẬT – ÔNG NGUYỄN KHẮC HIẾU

(Đăng trên Phụ nữ Tân văn – số 217, ngày 21/9/1933)

Thi sĩ Nguyễn Khắc Hiếu là một người hay cười hơn là khóc. Trong làng thơ của xứ này, cái lạc quan chủ nghĩa của người cựu chủ nhiệm Annam Tạp chí phản đối hẳn mối yếm thế của hầu hết thi hào.

Cái cười của tác giả quyển “Còn chơi” là cái cười của người chiến sĩ binh vực lợi quyền của nhơn dân lao khổ, hay là cái cười của người chỉ biết còn sống thì còn chơi? Lạc quan chủ nghĩa của người vì số đông loài người mà reo cười trong khi đau khổ vẫn khác với quan niệm “Còn chơi” của ông Tản Đà!

Tiên sanh nầy không những là chỉ  “chơi” với câu thơ lời hát êm như ru mà thôi; lại còn cổ động cho Khổng giáo trong buổi mà cái học nầy không còn thích hạp với sự sanh tồn nữa.

Vào đời các báo chí ca tụng mỗi ngày tài vượt bể và cỡi phi thoàn (phi thuyền – NBK) của đàn bà trong năm chảu, ông Nguyễn Khắc Hiếu muốn duy trì đàn bà Annam trong vòng  “tam tùng” với “tứ đức”. Giữa lúc thiên hạ phải đem tâm tư nghị lực để cả vào những vấn đề khó khăn của thời đại, thi sỉ Tản Đà thác ra lời đàn bà để  “tình tự”, hay là chơi với cái văn chương không thiết thực.

Đại biểu cho nhà nho thủ cựu, ông Tản Đà nhờ biệt tài mà làm cho một số thanh niên còn mê lời thơ câu văn tình cảm.

Ly kỳ thay! cùng là trong bọn bảo thủ, mà tiên sanh nầy bị người chủ bút Nam Phong phê bình nghiêm khắc quyển Giấc mộng con, là một thứ văn lãng mạn có tiếng nhất của Tản Đà.

Cùng là đứng trong phạm vi nho giáo cả, mà ông Hiếu lớn tiếng hét to trong Annam Tạp chí về  “cái nạn “Phan Khôi” lưu hành trong Nam kỳ”!

Trong vòng nho giáo, tiên sanh họ Nguyễn đứng về phía hữu, mà họ Phan đứng về phía tả. Ông Tản Đà còn giữ địa vị thi sĩ trong bao nhiêu ngày, tháng nữa?

Cái trào lưu mới trong thi giới và văn giới đã đánh thức một số đông người xưa kia chỉ yên trong giấc ngũ thôi miên của Chinh phụ ngâm và Thúy Kiều.

Cái không khí đầy hơi độc của văn chương tình cảm là cái không khí lợi cho sự sanh tồn của thơ văn Tản Đà. Cái không khí ấy đã bắt đầu tan, đã sắp phải tiêu, thì “nhà triết học kiêm văn học Việt Nam” của quyển “Giấc mộng con” nhượng bộ mà để rộng chỗ cho người tân học. Rồi đây cái văn chương thiên về thiệt trạng của xã hội, diễn tã nỗi khổ thống và lẽ phấn đấu của thời đại này sẽ che lấp văn còn chơi.

Ấy là điềm tiến hóa, ấy là lẽ biến cách tất nhiên phải xảy ra.

Bích Vân