Lịch sử báo chí và truyền thông thế giới (1)

Các dấu mốc quan trọng nhất trong lịch sử báo chí và truyền thông thế giới

(Nguyễn Bùi Khiêm) Marcel Danesi là giáo sư chuyên ngành ký hiệu học trường Đại học Toronto. Ông là tác giả của nhiều ấn phẩm liên quan đến các lĩnh vực truyền thông và văn hóa. Các ấn phẩm gần đây của ông như: Brands (2006), Popular Culture: In­troductory Perspectives (2007), and The Quest for Meaning: A Guide to Semiotic Theory and Practice (2007). Ông hiện đang là Tổng biên tập Tạp chí Semiotica. Ông cũng là thành viên của Hội Hoàng gia Canada.

Cuốn Dictionary of Media and Communications của Marcel Danesi được M.E. Sharpe xuất bản năm 2008 là một cuốn từ điển rất có giá trị (theo cá nhân người viết), cuốn sách cung cấp cho độc giả một kho tri thức tổng quan nhất về các thuật ngữ, khái niệm cũng như các sự kiện gắn liền với lĩnh vực thông tin, truyền thông và những nội dung liên quan. Đây là cơ sở lý thuyết và tài liệu hữu ích đối với các bạn đang làm nghiên cứu về báo chí và truyền thông.

Để giới thiệu sơ lược với các bạn về cuốn sách này, chúng tôi xin đưa lên đây những dấu mốc quan trọng nhất gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của lĩnh vực thông tin và truyền thông: “Bảng tổng hợp này được xây dựng dựa theo dòng chảy của thời gian để lựa chọn theo những sự kiện nhằm đánh dấu những dấu mốc quan trọng nhất của lịch sử thông tin và truyền thông” (Marcel Danesi). 

(Một series bài về các dấu mốc gắn liền với sự hình thành và phát triển của báo chí và truyền thông thế giới được chúng tôi lược dịch từ cuốn Từ điển này, do trình độ dịch thuật và kiến thức còn nhiều hạn chế, mong các bạn thông cảm. Các thuật ngữ chuyên ngành các bạn quan tâm và có nhu cầu tra cứu, xin liên hệ với chúng tôi).

Sách và tạp chí

Thời gian	Sự kiện
2400 (TCN)	Người dân sông Nile đã biết cách chế ra giấy viết được làm từ cây lau sậy.
350 (SCN)	Những cuốn sách bằng da (parchment pages) với những ký hiệu (hình thức ban đầu của chữ viết) đã được những người La Mã ra.
600	Những bản thảo trang trí bằng những hình vẽ được tạo ra bởi nhà truyền giáo (chủ yếu là tăng ni).
700	Thương nhân người Ả Rập bắt đầu có hoạt động buôn bán giấy sang các nước phương Tây.
1000	Những khuôn chữ bằng đất sét được phát minh ở Trung Quốc.
1234	Những khuôn chữ bằng kim loại được phát minh ở Korea.
1453	Johannes Gutenberg sáng chế ra máy in sử dụng khuôn chữ cho phép in hàng loạt cuốn sách.
1455	Kinh Thánh Gutenberg là một trong những cuốn sách đầu tiên được xuất bản với công nghệ in mới.
1602	Bodlian là thư viện đầu tiên được thành lập.
1640	The Bay Psalm Book là một trong những cuốn sách đầu tiên được xuất bản ở Mỹ, được in ở Boston.
1731	The Gentleman’s Magazine là trong những tạp chí đầu tiên dành cho quý ông, được xuất bản ở Anh.
1732	Cuốn Poor Richard's Almanack của Benjamin Franklin được phát hành.
1741	Colonial magazines là cuốn tạp chí đầu tiên xuất hiện ở Boston và Philadelphia (Mỹ).
1751	Bách khoa toàn thư đầu tiên được phát hành bởi các học giả người Pháp.
1790	Luật bản quyền đầu tiên của Mỹ được thông qua. Nhà xuất bản bắt đầu phát triển.
1821	The Saturday Evening Post được phát hành, trở thành tạp chí đầu tiên hướng đến độc giả là phụ nữ.
1830	Sarah Josepha Hales trở thành biên tập viên đầu tiên của Tạp chí Godey’Lady, là tạp chí đầu tiên của những phụ nữ cách tân (modern women’s magazine)
1846	Máy in dạng trống được phát minh tại Mỹ. Tuần báo Harper’s Weekly bắt đầu phát hành.
1860s	Các tiểu thuyết rẻ tiền (dime novel) (chất liệu hư cấu) trở thành một sản phẩm văn hóa đại chúng.
1879	Luật Bưu chính năm 1879 (The Postal Act of 1879) cắt giảm phí bưu chính cho các tạp chí cho phép việc phân phối tạp chí phát triển mạnh.
1880s	Kỹ thuật in Linotype và offset lithography cho phép giảm thiểu chi phí in ấn và xuất bản phẩm.
1900	Tạp chí (muckraking) bắt đầu phát triển rất mạnh.
1909	Luật Bản quyền năm 1909 (The Copyright Act of 1909) được thông qua.
1922	Tạp chí Reader’s Digest được phát hành.
1923	Tạp chí Time được sáng lập bởi Henry Luce, bắt đầu phát hành.
1936	Tạp chí Life bắt đầu phát hành.
1939	Robert de Graaf introduces Pocket Books, America’s first paperbacks.
1953	Tạp chí TV Guide được phát hành, là dấu hiệu đầu tiên chỉ ra rằng phương tiện truyền thông khác nhau đã bắt đầu hội tụ.
1954	Sports Illustrated begins publication
1960s	Công nghệ sắp chữ dựa trên máy tính được đưa vào sử dụng.
1967	Giới chơi nhạc rock and roll có tạp chí riêng của mình với tên gọi Rolling Stone.
1969	Tờ Saturday Evening Post phải buông xuôi (succumbs) trước những đối thủ cạnh tranh trong ngành.
1971	Những cửa hàng xuyên quốc gia đầu tiên được mở ở Ann Arbor. Hiệu sách và chuỗi siêu thị bắt đầu mọc lên trên khắp nước Mỹ ngay sau đó.
1974	Tờ People bắt đầu được phát hành.
1980s	Máy tính để bàn bắt đầu được sử dụng trong lĩnh vực xuất bản.
1995	Amazon.com được thiết lập, nhưng đến tận năm 2002 nó mới kiếm được lợi nhuận đầu tiên
1998	Đạo luật Bản quyền hạn mở rộng kỹ thuật số Thiên niên kỷ (The Digital Millennium Copyright Term Extension Act) được thông qua.
2000s	Microsoft và Adobe bắt đầu thực hiện cuốn sách trực tuyến (e-book). Sau đó các hình thức và thể loại tạp chí phát hành trực tuyến khác (e-zines, e-toons) cũng bắt đầu gia tăng nhanh chóng.