Nói thêm về truyền thông đa phương tiện

                                                                                                                                NGUYỄN BÙI KHIÊM
1.  Khái quát chung
Trong khoảng 10 năm trở lại đây, sự bùng nổ của internet đã tác động mạnh mẽ đến đời sống xã hội của con nguời và ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của báo chí thế giới.
Trước đó, các loại hình báo chí truyền thống (báo in, phát thanh, truyền hình) phát triển tương đối độc lập, mỗi loại hình có những ưu thế riêng không bị lấn át. Nhưng internet ra đời kéo theo sự ra đời của báo mạng, thông tin được cung cấp cho công chúng theo hình thức đa phương tiện sinh động, hấp dẫn hơn và đang là sự lựa chọn số 1 của lớp công chúng trẻ và tiếp tục ảnh hưởng tới lớp công chúng kế cận → Tương lai báo chí thuộc về truyền thông đa phương tiện (đi cùng sự phát triển của internet)
Có thể hiểu, “multimedia” hay “truyền thông đa phương tiện” là sự kết hợp của ngôn ngữ viết, ảnh, video, âm thanh, thiết kế đồ họa và các phương thức tương tác khác trên trang web nhằm truyền tải một câu chuyện, một vấn đề một cách đa diện, mỗi hình thức thể hiện góp phần tạo nên câu chuyện thuyết phục nhất và đầy đủ thông tin nhất. Đối với ngành báo chí nói riêng, đặc biệt là báo điện tử và các kênh truyền hình trực tuyến, phóng sự đa phương tiện chính là tương lai của sự phát triển.
Theo hình thức truyền thông thông thường (media), thông tin được truyền – phát đi bằng cách nghe, nhìn. Ví dụ một bản tin được đăng trên báo in, công chúng đọc tờ báo và tiếp nhận thông tin ấy. Nhưng cũng cùng thông tin ấy, khi thể hiện chúng trên Wedsite, ngoài bản text còn đính kèm hình ảnh, đoạn video có liên quan,… Công chúng tiếp nhận thông tin bằng nhiều giác quan khác nhau, với những hình thức thông tin khác nhau, đó là truyền thông đa phương tiện.
2. Nguyên nhân báo chí phát triển theo hướng đa phương tiện.
a. Sự phát triển của công nghệ truyền thông
Công nghệ truyền thông (Media Technology) là ngành bao gồm các lĩnh vực nghiên cứu công nghệ, kỹ thuật, loại hình thông tin (báo chí - truyền hình, radio; truyền số liệu; internet; di động; vệ tinh...); đánh giá và xây dựng các xu hướng, chiến lược phát triển hệ thống thông tin.
Trong khoảng những năm gần đây, công nghệ truyền thông phát triển mạnh mẽ với những bước đột phá bất ngờ: internet xóa nhòa khoảng cách thời gian – không gian trong việc tiếp cận thông tin trên toàn thế giới, hệ thống dịch vụ mạng di động tăng nhanh chóng, Phương tiện truyền thông kỹ thuật số đã bắt đầu phát triển và lan rộng ra toàn cầu.
Sự phát triển của công nghệ truyền thông chính là một mặt sự phát triển của báo chí thế giới. Khi chưa có sự ra đời của internet, các loại hình báo chí truyền thống (báo in, phát thanh, truyền hình) phát triển tương đối độc lập, mỗi loại hình có những ưu thế riêng không bị lấn át. Khi internet ra đời và phát triển cùng một loạt tiện ích và sản phẩm công nghệ truyền thông đi kèm tạo nên một sức mạnh mới mà các loại hình truyền thông truyền thống khó cạnh tranh nổi.
Công nghệ đã cho phép báo điện tử ra đời và ngược lại, chính báo điện tử cũng thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ mới. Những trình duyệt phiên bản mới liên tục được cải tiến để có thể tích hợp các tính năng truyền thông đa phương tiện. Điện thoại và những thiết bị di động hỗ trợ cá nhân như PDA cũng được nâng cấp để có thể truy cập web tiện lợi hơn và khai thác thông tin trực tuyến.
Sự phát triển của công nghệ truyền thông đã tạo cho báo chí một hướng đi mới: Tích hợp các phương tiện truyền thông. Cái mà các nhà truyền thông đang hướng tới là Công nghệ Truyền thông Hợp nhất (một quá trình mà trong đó tất cả các phương tiện truyền thông, các thiết bị truyền thông và các kênh thông tin đại chúng được tích hợp lại với nhau, cho phép người sử dụng có thể liên lạc với bất cứ ai, khi họ ở bất cứ nơi đâu, và theo thời gian thực)
b. Nhu cầu thông tin của lớp công chúng mới.
Trong một xã hội hiện đại với sự bùng nổ thông tin, công chúng ngày càng có những yêu cầu cao hơn đối với nội dung cũng như chất lượng thông tin. Một tờ báo in toàn chữ với những bài viết dài, những chương trình phát thanh – truyền hình buộc khán - thính giả phải ngồi chờ đợi… nay đã không còn phù hợp. Một hình thức truyền thông mới cho phép công chúng thu nhận thông tin bằng cả hình ảnh, âm thanh, văn bản là sự lựa chọn của lớp công chúng mới.
Người đọc báo hôm nay đang ngày càng bị phân tâm bởi nhiều hình thức cung cấp thông tin động, hấp dẫn, tiếp cận trên toàn bộ các giác quan, cảm quan: đọc, nghe, nhìn, đối thoại, tham gia trực tiếp... tương lai của báo chí đang thay đổi dữ dội bởi các khả năng khác nhau để chuyển tải thông tin nóng đến người đọc
Xu hướng tiêu thụ thông tin của người dân đã và đang thay đổi nhanh chóng do khả năng kết nối dễ dàng vào mạng Internet toàn cầu với thông tin tràn ngập hằng ngày, hàng trăm kênh truyền hình quốc tế qua cáp, hàng loạt kênh truyền thanh tiếp cận người đọc mỗi ngày, mỗi giờ… Xu hướng rõ ràng là phù hợp với xã hội, do vậy đi theo sự phát triển này là sự lựa chọn đúng đắn của các nhà truyền thông.
Đa phương tiện sẽ giúp cho công chúng dễ dàng lựa chọn hơn.
3.  Biểu hiện của báo chí phát triển theo hướng đa phương tiện
a. Sự phát triển của các tổ chức truyền thông đa phương tiện
Các công ty truyền thông như viễn thông, truyền hình cáp và các khối giải trí đang tranh giành nhau để có chân trong “thị trường” tích hợp các phương tiện truyền thông mới. Ví dụ:  
- Hãng Time Warner sát nhập với hãng American Online - Sự liên doanh đó minh họa sinh động cho sự kết hợp các phương tiện truyền thông cũ và mới: báo mạng và báo giấy
- Những công ty phát hành báo lớn bao gồm New York Times Co. (www.nyt.com) và Tribune Co., nhà xuất bản của tờ Chicago Tribune (www.tribune.com), chuyển tin chủ yếu qua mạng Internet.
- NBC (www.home.nbci.com) có một trong nhiều trang đầy tham vọng trên Internet, và có những dự án chung về truyền hình và Internet với hãng máy tính khổng lồ Microsoft (www.msnbc.com). Các hãng khác như CBS, ESPN, FOX va CNN đều có những trang chính trên Internet.
"Truyền hình trên nền Internet sẽ trở nên phổ cập - bằng cớ là nhiều hãng viễn thông lớn đang gia cố cơ sở hạ tầng cho viễn cảnh đó. Bạn sẽ được thưởng thức tất cả các dịch vụ trên một nền duy nhất" - Bill Gates
Rõ ràng các tổ chức truyền thông đã có chung một tầm nhìn về tương lai – kết hợp các phương tiện truyền thông và giải trí vào một phương thức truyền thông mới có khả năng cung cấp sự lựa chọn tin tức bằng văn bản hay bằng các đoạn phim và những bộ phim mới nhất bất kì khi nào được yêu cầu.
b. Những biểu hiện cụ thể về sản phẩm báo chí đa phương tiện
- Báo giấy không thể thiếu sản phẩm báo điện tử đi kèm.
- Các tờ báo còn có thể làm đài phát thanh, kênh truyền hình và đặc biệt là báo mobile (gửi các bản tin cho bạn đọc qua điện thoại di động)
- Dùng giao thức Internet để phát chương trình phát thanh, truyền hình (số hóa)
Nhà báo thời truyền thông đa phương tiện (multimedia journalist) phải có kĩ năng của nhiều loại hình báo chí, có thể tác nghiệp nhanh nhạy và sử dụng thành thạo các sản phẩm công nghệ hỗ trợ như laptop, điện thoại di động có định vị vệ tinh, máy ảnh, Camera…