BÁO IN THỜI
SỐ HÓA - TỒN TẠI HAY LÀ CHẾT?
Câu
hỏi này đã được những nhà quản lý báo chí, những người làm báo đau đáu đặt ra
từ nhiều năm trước. Tồn tại hay là chết? Đã có nhiều cách trả lời, nhiều hướng
tiếp cận lạc quan khi cho rằng: Báo in không thể chết. Nhưng rõ ràng, không
chết sẽ phải thay đổi, thay đổi mạnh mẽ về tư duy làm báo!
Khi báo
chí truyền thống phải cạnh tranh với mang xã hội
Ngay sau
khi Việt Nam
chính thức kết nổi Internet toàn cầu nảm 1997, tạp chí Quê Hương, cơ quan báo
chí đầu tiên đưa thông tin lên mạng. Đến 2012, cả nước có 62 báo, tạp chí điện
tử, trong đó có 16 báo, tạp chí điện từ độc lập; khoảng 300 trang tin điện
tử của các báo, tạp chí, đài phát thanh - truyền hình... Báo chí điện tử đãnhanh
chóng khẳng định vị thế, tầm ảnh hưởng to lớn trong đời sống báo chí; đóng góp
quan trọng, có hiệu quả vào công tác thông tin, tuyên truyền phục vụ sự nghiệp
đổi mới do Đảng lãnh đạo. Sự ra đời, phát triển của báo chí điện từ đã mở ra
cuộc canh tranh với báo in, phát thanh, truyền hình về nội dung thông tin,
công chúng, thị phần quảng cáo...
Nhận
thức được xu thế phát triển, khả năng tác động sâu sắc, toàn diện đến mọi mặt
cùa đời sống xã hội của báo điện tử, ngày 22/7/2005, Bộ Chính trị đã ban hành
Chỉ thị số 52-CT/TW về phát triển và quản lý báo điện tử ở nước
ta hiện nay, để tăng cường quản lý; thúc đẩy, tạo điều kiện cho báo chí điện tử
phát triển đúng định hướng, góp phần cùng với các loại hình báo chí truyền
thống thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, phục vụ sự nghiệp đổi mới đất nước.
Sau 7
năm thực hiện Chỉ thị 52-CT/ TW, báo chí điện từ có sự phát triển
nhanh cảvề số lượng và chất lượng; đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên
tập viên làm báo điện tử cũng được bổ sung, tăng cường về số lượng và trình độ
chuyên môn, chính trị. Báo chiđiện tử Việt Nam đang từng bước phát huy các lợi
thế công nghệ, khẳng định vị thế ngày càng quan trọng trong hệ thống báo
chí cách mạng. Thực hiện tốt nhiệm vụ thông tin tuyên truyền chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách, pháp luật cùa Nhà nước, đáp ứng nhu cầu thông tin
giải trí cùa xã hội, đổng thời là phương tiện thông tin đối ngoại quan trọng và
hiệu quả, là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh chống diễn biến hoà binh trên
mặt trận tư tưởng...
Bên cạnh
những ưu điểm nói trên, báo chí điện tử còn không ít khuyết điểm,
thiếu sót như: Thực hiện không đúng tôn chi mục đích, còn nhiểu thông tin sai
sự thật, có xu hướng đưa nhiểu tin theo kiểu “giật gân” câu khách, khai thác
nhiểu thông tin vệ các vụ án, chuyện đời tư cá nhân, các vấn đề tâm
linh, mê tín dị đoan, vụ việc tiêu cực...; một số vấn để phức tạp, nhạy
cảm liên quan đến đối ngoại đưa tin thiếu thận trọng, gây ảnh hưởng
xấu trong xã hội và quan hệ ngoại giao.
Cùng với
sự xuất hiện của báo điện tử, ở Việt Nam trong vài năm gần đây đả xuất
hiện thêm nhỉểu loại hình truyền thông như mạng xã hội, trang tin điện tử tổng
hợp, blog cá nhân... Tính đến hết ngày 7/5/2012, cả nước có khoảng 227 mạng xã
hội đã đăng ký hoạt động. Ngoài các mạng lớn có thông tin tổng hợp như Zingme,
Go.vn, Yume, Tamtay, nhiểu mạng khác đang phát triển theo hướng chuyên biệt,
hướng đến các nhóm đối tượng cụ thể có cùng đam mê sở thích. Đáng lo ngại, một
số mạng xã hội nước ngoài đã từng bước thâm nhập thị trường Việt Nam, nhưng không đăng ký hoạt động theo quy định
của pháp ỉuật Việt Nam,
điển hình là Facebook. Đầu năm 2009, Facebook thâm nhập vào
thị trường Việt Nam,
sau một năm, đã thu hút khoảng 2 triệu thành viên. Tính đến đầu nãm 2012, số
lượng thành viên Facebook đạt hơn 5 triệu; dự kiến sau một năm nữa có
thể lên tới 10 triệu.
Mặc dù
thông tin trên các trang mạng xã hội, blog cá nhân mang tính cá nhân, chưa được
kiểm chứng, nguồn gốc không đáng tin cậy, nhưng cũng không thể phù nhận vai
trò, tầm ảnh hưởng, khả năng chi phối dư luận xã hội của nó. Theo số liệu thống
kê của Comscore, năm 2011, trong 10 website có số lượng người truy
cập nhiều nhất tại Việt Nam, có tới 4 website có thứ hạng đầu
là website truyền thông xã hội, không phải báo chí điện tử chính
thống. Rất nhiểu thời điểm và sự việc thông tin trên các trang mạng xã hội và
blog được công chúng đọc và bàn luận nhiểu hơn những thông tin chính thống trên
báo chí điện tử. Điều này có thể thấy nếu như báo chí chính thống không thông
tin nhanh, mở rộng thông tin nhiểu chiều, xông vào những vấn đềbức xúc của
xã hội thi khó có thể chi phối, hướng dẫn dư luận xã hội.
Truyền
thông trong tương lai: “Ba trong một”
Thị trường
giải trí và truyển thông của Việt Nam đang trên đà tăng trưởng rất
nhanh và được kỳ vọng sẽ vượt ngưỡng 2,3 tỷ USD trong năm 2013. Thế nhưng, cùng
với sự phát triển thì việc “phân hóa” cũng ngày càng rõ rệt hơn. Để
tổn tại và phát triển, không có cách nào khác là phải tích hợp “ba trong
một” giữa báo mạng, báo giấy và truyền thông di động.
Theo ông
Trán Chiến Thắng - Thứ trưởng Bộ Vàn hóa, Thể thao và Du lịch - Việt
Nam hiện là quốc gia đứng thứ 13 trên thế giới về dân số. Với số dân trên
86 triệungười, trong đó hơn 40% ở độ tuổi dưới 35, Việt Nam là “mảnh
đất” tiềm năng cho sự phát triển các công nghệ mới. Điều này cũng tạo điều
kiện cho truyền thông hiện đại qua điện thoại di động cũng như trên internet
phát triển. Internet đã làm thay đổi thói quen đọc báo. Đó là câu nói của hầu
hết những người làm ở lĩnh vực báo chí. Đi đôi với sự phát triển của internet
thì báo mạng cũng được “trọng dụng”. Nói như ông Huỳnh Văn Tần - Phó
giám đốc Marketing PNJ - với tin tức thì không có phương tiện
nào làm chúng lan nhanh như trên internet.
Thêm vào
đó, “tính tin tức” trên internet cập nhật nhiều hơn so với báo giấy
và truyền hình. Ngoài ra, báo mạng còn được xem là một công cụ giao lưu xã hội.
“Người ta đọc tin xong còn bình luận. Đó là điều thú vị của nhiều người và
cũng làm cho tờ báo sinh động hơn. Đây chính là lý do khiến báo mạng được giới trẻ
yêu thích”, ông Tần nhận xét.
Các
chuyên gia cho rằng, hiện nay tivi vẫn chiếm vị trí rất vững chắc và luôn nổi
trội. “Nói gì thì nói, truyền hình vẫn không thể bị thay thế bởi các
phương tiện truyền thông mới”, bà Trần Thị Thanh Mai - Tổng giám đốc
Công ty TNS - khẳng định. Theo phân tích của bà Mai, truyển hình là một
kênh truyền thông, nhưng với công nghệ mới như hiện nay, mức độ tích hợp ngày
càng cao hơn. Người ta có thể sử dụng màn hình tivi như máy tính, cũng có thể
vào internet..., và các chương trình tivi cũng có thể xem được trên điện thoại
di động.
Tất cả
những thứ đó được xem là phương tiện phát sóng truyền hình, nên không thể nói
là truyền hình sẽ “chết” khi internet phát triển như người ta đã đánh
giá. Hơn nữa, mọi người vẫn thích nghe âm thanh, thích xem hình ảnh, nên không
gì có thể thay thế tivi được. Càng ngày, các phương tiện càng gần nhau hơn.
Theo các
chuyên gia, lĩnh vực bị ảnh hưởng nhiểu nhất trong “thời đại công
nghệ số” là báo giấy. Các cuộc nghiên cứu của TNS trong năm 2008 cho thấy,
có rất nhiều người cho biết sẽ không đọc báo giấy nữa, mà chuyển sang đọc báo
mạng. Theo một cuộc khảo sát, có nhiếu lý do nhưng quan trọng nhất là tin tức
của các tờ báo hiện nay quá giống nhau.
Có một
sự kiện gì đó xảy ra thi các báo cùng khai thác. Vì vậy, chỉ cần đọc một
tờ báo là có thề nắm tất cả các thông tin mới nhất. Tại Hội nghị xuất bản châu
Á thường niên lần thứ tư diễn ra trong tháng Bảy vừa qua, ông Steve Garton, Giám
đốc Điều hành media Công ty Synovate Limited (Hồng Kông), cho
rằng: “Trong tương lai, các báo chuyên ngành, tạp chí sẽ phát triển
tốt, ngược lại, “báo chính thống” sẽ gặp khó khăn”. Cùng quan điểm này, bà
Mai chia sẻ: “Chỉ có những tờ báo đặc thù như bóng đá, thể thao hay
chuyên về tin tức giải trí, giật gân như các tờ Công an, An ninh Thế
giới... mới khiến người ta thích thú hơn so với các tờ chỉ đăng tin tức
thông thường”.Đã có nhiều cuộc tranh luận trên khắp thế giới đề cập vấn
đề “còn hay không còn chỗ cho báo giấy” và trên thực tế, báo giấy
hiện đã không cạnh tranh nổi với báo mạng. Vì vậy, lời khuyên cho một nhà lãnh
đạo trong ngành truyền thông thông minh là: “Các bạn phải tích hợp giữa
báo giấy với báo điện tử và truyền thông di động. Việc này tuy khó khăn
nhưng phải bắt đẩu ngay từ bây giờ, nếu không sẽ quá muộn - bà Margaret
Seale, Giám đốc Điều hành Random House Ausưalia and New
Zealand, nói./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét