Tôn trọng công chúng báo chí như thế nào?

Cảo thơm lần giở… đọc lại những bài bài báo của các bậc tiền bối cách đây hơn 90 năm mới thấy, các cụ đã có cách nhìn nhận, đánh giá rất cụ thể với quan điểm rõ ràng về mối quan hệ giữa báo chí và người đọc báo. Xin trân trọng giới thiệu:

CÁI CÁCH QUÝ TRỌNG ĐỘC GIẢ CỦA TỜ BÁO NỌ

Giả sử bọn xẩm mà có thể viết báo, tất nhiên họ cũng biết tờ báo phải quý trọng độc giả.

Bởi vì nếu không có độc giả thì báo in ra làm gì? Sống với ai được? Độc giả với báo cũng như rồng với mây, cá với nước không thể nào mà rời nhau được.

Làm báo phải quý trọng độc giả, đó là lẽ tất nhiên.

Song, sự quý trọng ấy cung có nhiều cách, hoặc quý trọng bằng cách chân thành, hoặc quý trọng bằng cách giả dối, hoặc quý trọng bằng cách khinh bỉ.

Như tờ Phương đông này chưa hề viết thẳng lên báo cái câu “trọng danh dự của độc giả” bao giờ, nhưng cái ý quý trọng độc giả nó vẫn lai láng chứa chan ở câu văn nét chữ.

Thật, bạn đọc nghĩ mà coi, Đông phương không khi nào đem những tư tưởng hoang đường, văn chương thô bỉ mà công nhiên  bày lên mặt báo để mà làm dơ mắt độc giả.

Trái lại, hàng ngày Đông phương vẫn cống hiến độc giả bằng những tư tưởng mới mẻ, văn chương thanh tao, cho đến những tin lặt vặt, Đông phương cũng lựa chọn cẩn thận.

Ấy cách quý trọng độc giả của Đông phương thì thế.

Khác hẳn với Đông phương, một tờ báo nọ, ngày ngày la rằng trọng danh dự của quốc dân, nhưng cái trọng của họ kỳ khôi quá. Bạn đọ của tờ báo này, chắc không ai đọc tờ báo ấy. Vậy tôi xin nói qua vài cách “trọng độc giả” của họ.

Lật tờ báo của họ ra coi, ngoài những thời sự, tiểu thuyết, cũng có tranh vẽ, cũng có truyện vui, đủ cả lệ bộ.

Họ vẽ cái gì? Một lũ con gái đêm nằm ngủ truồng, thầy lý đòi vào đóng triện (?). Họ nói chuyện gì? Quản tiền quản hậu, con vàng, con vện, cu Đị, cu Đề…

Nói tóm lại, không còn một diều thô tục, ô uế nào mà họ không vẽ, không nói lên báo!

Có phải họ không biết những cái thô tục, ô uế ấy không phải là tài liệu của tờ báo đâu? Họ biết lắm! Nhưng ý họ cho rằng: “Độc giả của báo mình thuần là những hạng nghị quyết thích những món đó, thì mình phải đem những món đó mà dử họ. Cũng như người ta lấy kẹo mà dử trẻ con vậy”.

Cá trong ao cũng có con lớn con nhỏ, huống chi độc giả của một tờ báo, dù nhiều dù ít, há lại không có người thế nọ, kẻ thế kia? Vậy mà họ nhất luật coi làm hạng người có thể dùng kẹo mà dử! Ôi! Nghĩ mà thương cho độc giả của báo ấy.

Ấy đó, cái cách “quý trọng độc giả” của họ như vậy đó. Có ai là người muốn họ quý trọng bằng cách ấy không? Người vô giáo dục thì không biết, chứ người có giáo dục chắc không ai rẻ mình mà ưa cái kiểu thô tục ô uế ấy.

Đọc đến đây chắc bạn đọc muốn hỏi cái báo khốn nạn (1) ấy là báo nào?

                                                                                                  Thục Điểu

                                                                                      Đông phương, số 431, 1931

(1) Khốn nạn: hèn hạ, không còn nhân cách, đáng khinh bỉ, nguyền rủa, không còn ý nghĩa khó khăn nữa.