Quyết định bổ nhiệm Trương Vĩnh Ký làm chủ bút tờ Gia Định Báo

Cảo thơm lần giở, giở tập sách về cuộc đời và sự nghiệp của đại tiền bối báo chí Việt Nam - Trương Vĩnh Ký, thấy có bản dịch quyết định giao cho ông Trương Vĩnh Ký làm chủ bút và đôi lời phàn nàn của ông đối với nhà cầm quyền về nhân lực phục vụ cho hoạt động của tờ báo đó, xin chép lên đây phục vụ các bạn:

SỞ NỘI VỤ Số  298

THUỶ SƯ ĐỀ ĐỐC

Thông đốc kiêm Tổng tư lệnh Chiếu theo đề nghị của ông Giám đốc Nội trị

QUYẾT ĐỊNH

 Kể từ hôm nay, tòa soạn tờ Gia Định báo sẽ được giao cho ông Pétrus Trương Vĩnh Ký đảm nhận; với tư cách là chủ bút, ông sẽ nhận lương bổng hàng năm là 3.000 Phật lăng.

Tờ Báo sẽ tiếp tục ra hàng tuần, chia làm hai phần: phần chính thức gồm những chứng thư, quyết định của Thống đốc và của chính phủ, sẽ do sở Nội vụ cung cấp chất liệu bằng Pháp ngữ và sẽ được ông Trương Vĩnh Ký dịch ra tiếng Việt; phần kia, không chính thức, sẽ gồm những bài có tính cách giáo dục và giải trí về những vấn đề lịch sử, về những sự kiện luân lý, những sinh hoạt, v.v.., sao cho có thể đọc được trong những trường bản xứ và lấy lòng dân chúng An Nam.

Ông Giám đốc Nội trị được chỉ định thi hành quyết định này, quyết định được đăng tải và trước bạ mọi nơi, nếu xét thấy cần.

Thừa lệnh Thống đốc Giám đốc Nội trị (ký tên) (không rõ)

Saigon, ngày 16/9/1869 G.Ohier

Đường Catinat (Đồng Khởi ngày nay), nơi tập trung nhiều nhà in, nhà xuất bản ở Sài Gòn cuối thế kỷ 19 - Ảnh tư liệu

Chợ Quán ngày 28-10-1869

Kính thưa ông Giám đốc,

Khi ông Đô đốc Thống đốc tỏ ý muôn giao phó tòa soạn tờ Gia Định Báo cho tôi, ông cũng đã thuận sẽ có hai tùy phái dưới quyền tôi để mang những thư từ cần thiết cho tòa soạn của tờ báo này, nhưng sau đó vì những chậm chạp vốn sẵn có của nền hành chánh, lệnh trên đã không được chuyền đạt tới ông. Thanh tra Công vụ bản xứ ở Saỉgon đã hứa miệng cho phép tôi được tự chọn hai người tình nguyện (mà dịch vụ đòi hỏi).

Đến hôm nay, chỉ có một trong hai người được kê khai trong sổ lương bổng, và tôi phải trả lương cho người kia. Thật không đáng là bao! Nhưng nếu người đó thuộc trách nhiệm của tôi, và tôi chỉ cần nói một tiếng cũng thâu nhận được cả trăm người, tôi xin ông vui lòng cho tôi biết, tôi có quyền dùng phần lương của tôi nhận một số người giúp việc nào đó cũng giống như các bậc đại thần người An Nam thường làm, tôi có thể võ trang cho họ. Như thế, tôi có thể có cả một đoàn dân vệ mà vào một lúc nào đó có thể sẽ hữu ích; và cũng thật lợi cho việc làm của tôi nếu tôi sẽ thay thế được người mã tà không được thừa nhận. Nhờ những liên lạc cá nhân, đám người giúp việc đông đảo đó sẽ có thể cung cấp cho tôi nhiều tin tức xét ra hữu ích để đăng báo.

Trong niềm hy vọng rằng ông sẽ vui lòng phân xử vụ phiền phức hay đúng hơn sự quên lãng này.

Hân hạnh chào ông Giám đốc Bề tôi rất khiêm nhường của ông.

TRƯƠNG VĨNH KÝ