Nông dân và vấn đề đô thị hóa

                Đọc lại báo xưa, thấy có bài báo hay hay và vận với những vấn đề đương đại liên quan đến nông nghiệp, nông thôn, nông dân và xu hướng đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ... nên xin được đăng lại lên đây hầu các bạn.

                                                           NÔNG DÂN TA VỚI SÁCH MẶC TỬ

Tìếc rằng nói trên mặt báo, không thể đến tai các ông nông dân. Là vì trong một trăm người cổ cày vai bừa của ta, không một người nào biết tờ báo là gì. Giả sử bọn họ mà cũng có người chiếu cố đến lời nghị luận trên báo, thì hồi này tôi quyết khuyên họ nên giở Mặc Tử mà đọc.

Ở thiên Quy Nghĩa, Mặc Tử có nói: “Một nhà có mười người con, mà đến chín người ăn dưng chỉ có một người đi cày, thì người đi cày đó càng phải cố sức hơn lên”.

Câu đó, chính là châm ngôn của bạn nông dân xứ ta bây giờ.

Nước ta kỹ nghệ còn vụng, máy móc chưa phát đạt cả nước chỉ trông vào làm ruộng. Vậy mà ngày xưa ai cũng coi rẻ nghề ấy. Người ta bảo “nông giả, nãi vũ phu chi cục kịch”, kẻ nào bất đắc dĩ mới chịu làm. Bởi cái tư tưởng khinh nông di truyền đã lâu, cho nên thóc đắt gạo đắt mặc dầu, nghề nông vẫn bị nhiều người chểnh mảng. Hồi này sự chểnh mảng đó lại càng tiến bộ.

Ai nấy cứ ngắm ở trên đường cái thì biết. Từ ngày vật giá vòn vọt cao lên đến giờ, trên các đường sá lúc nào cũng thấy xe cộ đi lại tấp nập... thiên hạ đua nhau bỏ quê ra tỉnh.

Cố nhiên ruộng nương trong xứ, không có chỗ nào bị phong trào đó mà bỏ hoang, nhưng mà số người làm ruộng mà ít đi, thì việc cày bừa không lấy đâu mà kỹ càng, thóc lúa chắc phải kém đi... Hễ mà đường cái càng thấy đông người bao nhiêu, thì nghề làm ruộng cùng bị bất lực bấy nhiêu.

Nên biết trong 25 triệu dân, ai làm nghề gì mặc lòng, rút lại vẫn phải ăn cơm, tức là vẫn phải sống về nông nghiệp...

Bởi thế tôi muốn khuyên những ai còn ở quê cày ruộng, lúc này hãy theo lời của Mặc Tử mà cố gắng lên làm ngày không đủ thì làm cả đem. Có thế mới đủ bù lại phận sự của bọn người đã bỏ nghề nông đi làm nghề khác, và có thế mới đủ nuôi những bộ dạ dày của số người không làm ra gạo mà vẫn phải ăn bằng gạo.

Hy Cừ Đông Pháp, số 5361, 1943