Dòng sông một bờ

Có một dòng sông mang tên em,

Dòng sông anh tự đặt

Xin mùa thu chiếc lá làm thuyền.

* 

Có một dòng sông trôi vào lãng quên,

Nước trong như nước mắt

Điều chưa đến mà sao thấy mất?

 *

Có một dòng sông chỉ có một bờ,

Phía bờ kia quay mặt.

Dòng sông anh không qua được bao giờ...

…Dòng sông đi vào thơ ca thì nhiều, dòng sông được ví với tình yêu trai gái bờ có hai bờ thương, bờ nhớ thì càng nhiều. Còn ví dòng sông chi có một bờ như tình yêu chỉ đến từ một phía thì có lẽ chỉ có duy nhất Nguyễn Khắc Thạch mà thôi. Cấu tứ bài thơ khá lạ và độc đáo.

Bài thơ ngắn gọn, súc tích nhưng cá 3 khổ thơ đều nhắc đến dòng sông. Ở câu thơ đầu tiên, tác giả viết: "Có một dòng sông mang tên em" mới đọc ta cứ ngỡ có một dòng sông thật đang tồn tại đâu đó, nó cũng có bên bồi bên lở, dòng sông bắt nước từ trong đất mẹ và chảy hoài về phía biển, bởi Nguyễn Khắc Thạch giới thiệu đó là dòng sông "mang tên em". Tên em là sông Hương (quê của nhà thơ) hay là đòng sông Linh Giang (quê của vợ Nguyễn Khắc Thạch?) Đúng vậy, có dòng sông nào mà chẳng có tên, có nhiều dòng sông mang trong mình những cái tên đẹp, hiền hòa như miền cổ tích... nếu không phải là người đang yêu, có lẽ tôi cũng nhầm như những người đọc khác...

Nhưng sang câu thơ tiếp theo, tác giá "bật mí” dòng sông "mang tên em" chi có anh biết tên nó mà thôi... Chỉ có trái tim anh biết, bởi đó là dòng sông "anh tự đặt", không phải là sông Hương hay dòng Linh Giang xanh thẳm, mà đây chính là dòng sông trong tâm tưởng, dòng sông trong hoài niệm, dòng sông không có thực trên đời mà chỉ có thực trong tim anh, anh chôn chặt nó trong ký ức... Một miền ký ức không vui. Một miền ký ức buồn... Con thuyền lá mà "anh xin mùa thu” cứ mãi trôi, trôi đến hư vô, và không gặp được bến bờ nào cả...

Đến khổ thơ thứ hai, là quá khứ của một cuộc tình chăng? Đúng vậy, kỷ niệm, tìnhyêu dẫu vui, dẫu buồn rồi cũng dần trôi theo năm tháng, thời gian đi qua, tất cả đi qua, hạnh phúc và niềm đau cũng đi qua... ở đây chàng trai trong bài thơ cũng muốn quên đi lắm chứ, một chuyện tình buồn, một mối tình đơn phương, chỉ có phía "bờ anh" mà không có phía "bờ em"... nên anh đã cố quên đi, cho dù không bao giờ quên được. Dòng sông đó đã trôi vào lãng quên, dẫu đã cố gắng quên đi nhưng anh vẫn nhớ "Nước trong như nước mắt". Có giọt nước nào trong hơn nước mắt, nước mắt khóc cho một cuộc tình có lẽ càng trong hơn bởi nó được "lọc" bằng trái tim đang yêu. Vậy đây là giọt nước mắt của ai, giọt nước mắt của em khóc hay là anh khóc? Anh đã khóc "khóc không phải vì yếu hèn" mà khóc vì yêu em, khóc vì: "Điều chưa đến mà sao thấy mất", khóc vì tình yêu chưa đến mà đã đi xa thật rồi, xa mãi…

Đến khổ thơ thứ ba, một lần nữa, Nguyễn Khắc Thạch lại nhắc "có một dòng sông" nhưng đây không phải là một dòng sông bình thường có tiếng ai í ới gọi đò, mà đây chính là dòng sông chỉ có một bờ, chỉ có bờ bên này mà không có bờ bên kia, vì: "phía bờ kia quay mặt", bờ kia - bờ em quay mặt - em - không - đáp - lại - tình - yêu - của - anh. "Phía bờ kia quay mặt", hay chính là em "quay mặt".

Bài thơ kết thúc giống như "dòng sông" trong lòng anh đã thôi chảy, dẫu biết rằng dòng sông cuộc đời cứ mãi trôi đi. 

  (Gửi entry này MacThanh)