Chúc mừng các Nhà Báo

 Nhân ngày lễ trọng của các nhà báo, xin gửi đến các Thầy giáo, cô giáo, các bậc tiền bối của báo chí; các anh chị em đang làm việc trong lĩnh vực báo chí... nhưng lời chúc mừng tốt đẹp nhất, chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công...

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thời trẻ từng làm Chủ tịch Báo giới Bắc kỳ

Thời kỳ 1936 - 1939, Võ Nguyên Giáp bận rộn trong nhiều lĩnh vực. Công việc dạy học ở Trường Thăng Long và việc học ở khoa Luật chưa thỏa chí, ông tham gia viết báo cả tiếng Việt và tiếng Pháp. Vẫn lên lớp giảng bài đầy đủ, Võ Nguyên Giáp là cây bút chủ lực, vừa sửa bài vừa viết bài, trình bày cho nhiều tờ báo tiếng Việt (Tin tức, Đời nay…) và tiếng Pháp (Le Travail, Rassemblement…). Nhân danh đại biểu báo Le Travail, ông tham gia đấu tranh trên mặt trận báo chí dân chủ, đồng thời còn giữ vị trí trong Ban lãnh đạo Hội Truyền bá Quốc ngữ khi chưa đầy 30 tuổi.

Báo Le Travail ra ngày 5.2.1937 đưa tin: Đoàn đại biểu của báo Le Travail đến nhà ở của Godart - đặc phái viên của Chính phủ Pháp sang điều tra tình hình Đông Dương. Trong đoàn có Võ Nguyên Giáp, Phan Tư Nghĩa, Trịnh Văn Phú và Huỳnh Văn Phương. Tại cuộc gặp này, Võ Nguyên Giáp phát biểu với Godart về tình cảnh và yêu sách của nông dân Việt Nam.

Hoạt động của báo Le Travail và nhóm những cây bút chủ lực đòi cải cách dân chủ, cải thiện đời sống mang tính chất chính trị đã thành cái gai trong mắt nhà cầm quyền thực dân. Họ đã tìm mọi cách để dẹp tờ báo khi ra Nghị định ngày 10.3.1937 cấm lưu hành báo Le Travail trên đất Trung kỳ. Cao điểm là vụ kiện của Tuần phủ tỉnh Phúc Yên khiến tờ báo phải đình bản ngày 16.4.1937 sau 7 tháng tồn tại.

Từ Hội nghị văn giới - báo giới đến Mặt trận báo chí dân chủ

Cùng thời gian đó, báo giới Trung kỳ phất ngọn cờ đầu trong việc thành lập Mặt trận báo chí dân chủ toàn xứ. Tiếp theo trên đất Bắc kỳ, số tờ báo và đội ngũ những người viết báo đông gấp 4 lần Trung kỳ đã sôi động chuẩn bị Hội nghị báo giới Bắc kỳ. Một ủy ban hành động nửa hợp pháp trực tiếp chỉ đạo quá trình chuẩn bị tiến tới tổ chức Hội nghị báo giới Bắc kỳ được thành lập. Một cuộc họp đại diện cho 13 tờ báo thống nhất trên hai yêu cầu: một là, đòi tự do báo chí; hai là, đoàn kết các nhà báo trong một tổ chức thống nhất và ra bản Thông cáo chung mời các báo đến họp vào ngày 24.4.1937.

Đúng 18 giờ 30 ngày 24.4.1937, tại hội quán CSA (viết tắt của Cercle Sportif Annamite - Câu lạc bộ thể thao của người Việt Nam) ở số 1 phố Charles Coulier (nay là phố Khúc Hạo), 200 người gồm đại biểu báo giới và một số nhà văn được mời, đã chính thức dự khai mạc hội nghị. Nhà báo Hải Triều (Nguyễn Khoa Văn) đại biểu giới báo chí Trung kỳ ra dự. Võ Nguyên Giáp tham dự với tư cách vừa là đại biểu của báo Rassemblement vừa là đại diện của Ủy ban hành động nửa hợp pháp của Xứ ủy. Hội nghị cử ban quản trị gồm 3 người, trong đó có Võ Nguyên Giáp làm Chủ tịch. Nhiệm vụ của ban quản trị là giao thiệp với báo giới Trung - Nam để chuẩn bị cho Hội nghị văn giới - báo giới toàn quốc. Ban quản trị sẽ tự giải tán sau khi hội nghị được triệu tập.

Hai tháng sau, hội nghị thảo luận, quyết định nghiên cứu phương pháp đòi lập nghiệp đoàn báo giới; bầu 10 ủy viên chính thức và 5 dự khuyết vào Ủy ban quản lý thường trực, trong đó có 3 nhà báo cách mạng: Khuất Duy Tiến, Trần Huy Liệu và Võ Nguyên Giáp. Chính quyền thực dân Pháp đã tìm mọi cách phá hoại khiến cho Ủy ban khó lòng hoạt động. Song dù khó khăn, Mặt trận báo chí dân chủ vẫn hình thành, tồn tại qua cuộc biểu tình ngày 1.5.1938.

Võ Nguyên Giáp dùng ngòi bút của mình cổ động đồng nghiệp Khuất Duy Tiến (1910 - 1984) và Trịnh Văn Phú tranh cử vào Viện Dân biểu Bắc kỳ, cổ động đồng nghiệp Phan Thanh (1908 - 1939) và sau đó là Đặng Thai Mai (1902 - 1984) vào Viện Dân biểu Trung kỳ. Ông còn cùng báo giới lên tiếng đòi ân xá tù chính trị, viết bài chống trở lại Hiệp ước 1884. Tuy không đi tới lập nghiệp đoàn vì nhà cầm quyền cản trở, Mặt trận báo chí dân chủ đã góp phần tích cực vào việc tuyên truyền phong trào yêu nước… mà Võ Nguyên Giáp là một gương mặt sáng giá lúc này.

Đến giữa năm 1940 thì Võ Nguyên Giáp hoàn toàn vắng bóng khỏi Hà Nội và 5 năm sau, ông trở về giữa mùa thu, trở thành Bộ trưởng Bộ Nội vụ của Chính phủ Việt Nam độc lập.

Nguồn: https://thanhnien.vn/van-hoa/dai-tuong-vo-nguyen-giap-thoi-trai-tre-chu-tich-bao-gioi-bac-ky-1433455.html?fbclid=IwAR1nSwsodJj-YWC6qaZ6ZTCAFURENY2B7zxdcXjjnt-_2_kor8IPdnAQ0mY

Ký giả chuyên nghiệp - một cuốn sách về lý thuyết báo chí rất đáng đọc

 Sách đây, mời các cụ thẩm phần Mục lục nhé.

Tháng 8/1941 tại Pắc Bó, Cao Bằng - 80 năm báo Việt Nam độc lập

        Ngay 08/02/1941, Hồ Chủ tịch về nước, bắt đầu xây dựng căn cứ địa cách mạng ở Cao Bằng. Dưới sự chủ tọa của Hồ Chủ tịch, Hội nghi Trung ương Đảng đã họp từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941. Hội nghị đã vạch ra chính sách mới của Đảng và quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh. Sau khi Mặt trận Việt Minh ra đời, Hồ Chủ tịch quyết định xuất bản báo Việt Nam độc lập làm cơ quan tuyên truyền của Việt Minh Cao Bằng. 

Báo Việt Nam độc lập in ở Khuổi Nậm (Pắc Bó, Cao Bằng), số đầu ra ngày 01/8/1941. Để giữ bí mật, số đầu được đánh số là số 101. Báo ra mỗi tháng ba kỳ, mỗi kỳ in hơn 400 bản. Báo in đá trên khổ giấy nhỏ, có 2 trang. Trong số ra mắt, báo Việt Nam độc lập nói rõ mục đích của mình là: “cốt làm cho dân ta hết ngu hèn, biết các việc, biết đoàn kết, đặng đánh Tây, đánh Nhật, làm cho Việt Nam độc lập, bình đẳng, tự do”. 

Báo Việt Nam độc lập do Hồ Chủ tịch sáng lập. Sau 30 năm hoạt động ởnước ngoài và xuất bản các báo Le Paria, Việt Nam hồn, Thanh niên, Hồ Chủ tịch về nước hoạt động và xuất bản báo ở trong nước, đây là lần đầu tiên Hồ Chủtich sáng lập một tờ báo trên mảnh đất của Tổ quốc. Hồ Chủ tịch là người lãnh đạo trực tiếp báo Việt Nam độc lập. Mặc dù bản nhiều công việc lãnh đạo cách mạng, Hồ Chủ tịch vẫn tham gia duyệt bài, viết bài cho báo Việt Nam độc lập. Báo Việt Nam độc lập thường có các mục: xã luận, tin trong nước, tin thế giới…Các bài báo thường ngắn gọn, dễ hiểu. Tờ báo lên án những tội ác dã man của Nhật, Pháp và tay sai; phân tích tình hình và nhiệm vụ cách mạng, giúp cán bộ và nhân dân hiểu đúng tình hình và hành động đúng với chủ trương của Đảng.

Với lời văn của báo giản dị, trong sáng; báo có đăng nhiều bài văn vần đểcho bạn đọc dễ nhớ; nội dung các bài báo đều thiết thực, phù hợp với trình độ quần chúng. Do vậy, quần chúng quý trọng và hết lòng ủng hộ báo Việt Nam độc lập. Quần chúng bảo vệ cơ quan in báo, giúp mua giấy, mua mực in báo, tiếp tế lương thực thực phẩm cho anh em tòa báo; gửi tiền ủng hộ báo và cổ động cho tờ báo... 

Ra đời trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, dưới ách thống trị tàn bạo của giặc Nhật, giặc Pháp, nhưng được quần chúng hết lòng ủng hộ, báo Việt Namđộc lập vẫn tồn tại và phát triển cho đến ngày Cách mạng thắng lợi. Tính đến ngày 30/9/1945, báo Việt Nam độc lập ra được 129 số.

Nguồn: Hồng Chương, 120 năm báo chí Việt Nam.

Nhà Cách mạng Trần Huy Liệu - cả cuộc đời gắn bó với báo chí

Gần 50 năm hoạt động yêu nước và cách mạng, ông đã từng là chủ bút, chủ báo, tổng biên tập của 11 tờ báo, tạp chí. Cả cuộc đời ông luôn gắn liền với báo chí.

Vào đời bằng nghề báo.

Sinh trưởng trong một gia đình nhà nho nghèo ở làng Vân Cát, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, nhưng Trần Huy Liệu ngay từ nhỏ đã không có chí lập thân theo đường khoa cử. Ông đã sớm tiếp thu tư tưởng yêu nước từ các vị tiền bối của phong trào Đông Kinh nghĩa thục và tân thư, tân văn của Lương Khải Siêu, Khang Hữu Vi. Nhưng lúc này phong trào Đông Kinh nghĩa thục đã bị dập tắt, ông quyết chí tìm một con đường lập thân mới để thỏa chí “Lấy máu hung tàn rửa nước non”. Đang loay hoay tìm đường thì tháng 9/1923, ông được thầy dạy là Bùi Trình Khiêm - một nhà nho yêu nước dẫn vào Sài Gòn để tìm kiếm cơ hội vì lúc này Sài Gòn và Nam kỳ là xứ thuộc địa, chế độ cai trị được nới lỏng hơn, nhất là làm ăn và quyền tự do ngôn luận, báo chí. Làm báo là sự lựa chọn của ông để không phải chỉ là kiếm sống mà chính là có cơ hội để thực hành yêu nước và cách mạng, để cứu dân cứu nước.

Vào Sài gòn, một năm đầu ông phải bươn chải làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống. Vốn đã viết báo từ trước, đã từng có bài in trên Đông Dương tạp chí, Nam Phong tạp chí và một số báo khác ở Hà Nội, tháng 6/1924, ông được vào làm cho báo Nông cổ mín đàm (Uống nước trà nói chuyện làm ruộng, đi buôn) là tờ báo tiếng Việt do Paul Canavaggio - một chủ đồn điền và thương gia người đảo Corse, hội viên Hội đồng Thuộc địa Nam Kỳ làm chủ nhiệm. Giai đoạn này, các hoạt động yêu nước theo xu hướng dân chủ tư sản đang lên cao ở Nam kỳ. Trần Huy Liệu đã nhiệt thành hưởng ứng và tham gia. Với vai trò chủ bút, ông đã đăng bài để tố cáo chính sách cai trị và cổ vũ tinh thần đấu tranh yêu nước của đồng bào. Khi sự kiện Phạm Hồng Thái ném tạc đạn mưu giết toàn quyền Merlin ở Quảng Châu (18/6/1924), với bút danh Đẩu Nam, ông đã viết bài đưa tin và bày tỏ cảm tình. Bị kiểm duyệt, ông lại lấy bút danh mới để đăng bài.

Nông cổ mín đàm bị đóng cửa, Trần Huy Liệu đứng ra xuất bản Ngòi Bút Sắt, vẫn với tinh thần tranh đấu khi làm Nông cổ mín đàm. Tiếc là tờ này ra được một số thì chấm dứt.

Tháng 3/1926, Trần Huy Liệu cùng Nguyễn An Ninh, Nguyễn Trọng Hy, Bùi Công Trừng… thành lập Đảng Thanh niên với các hoạt động chủ yếu là đòi quyền tự do dân chủ, chống tư tưởng đề huề Bùi Quang Chiêu (Đảng lập Hiến), đấu tranh đòi thả Nguyễn An Ninh và tổ chức đám tang Phan Chu Trinh…

Cũng thời gian này, Trần Huy Liệu chuyển sang làm chủ bút Đông Pháp thời báo. Ông đã biến Đông Pháp thời báo gần như trở thành cơ quan ngôn luận của Đảng Thanh Niên. Ông cho đăng loạt bài “Gương ái quốc” cổ vũ tinh thần yêu nước của đồng bào; phân tích tình hình chính trị ở Việt Nam và Đông Dương; công kích chủ trương cải lương của Bùi Quang Chiêu; lên án chính sách cai trị của chính quyền thực dân Pháp. Chắc một phần vì thế mà Đông Pháp thời báo lúc này bán rất chạy, có ngày lên tới 11.000 bản. Nhưng chính ông đã chủ động rời Đông Pháp thời báo khi chủ báo có xu hướng thân Pháp.

Rời Đông Pháp thời báo, Trần Huy Liệu sáng lập và làm chủ bút báo Pháp Việt nhất gia. Tại đây, ngọn bút của ông lại tiếp tục chiến đấu một cách mạnh mẽ, quyết liệt hơn. Có lẽ đây là khoảng thời gian ông làm báo ưng ý và hào sảng nhất. Nhớ lại, ông viết: “Đêm ấy tôi đã thức suốt đêm để viết bài cho đầy trang báo với một phấn khởi vô cùng, vì từ khi làm nghề viết báo, lần này là lần đầu tiên tôi được viết hoàn toàn tự do trước mũi bọn kiểm duyệt...”.

Đông Pháp thời báo, Pháp - Việt nhất gia cùng với các báo Le nhà quê, L’Annam (Nguyễn Khánh Toàn làm chủ bút), Tiếng Chuông rè (Nguyễn An Ninh chủ báo) đã góp phần quan trọng làm chuyển biến phong trào yêu nước thập kỷ 20 của thế kỷ XX, là bản lề cho sự tiếp nhận tư tưởng cách mạng vô sản trong giai đoạn tiếp theo.

Pháp Việt nhất gia ra được 27 số thì bị đình bản. Trần Huy Liệu bị bắt và bị kết án 6 tháng tù. Đầu năm 1928, ông ra tù và lập ra Cường học thư xã chuyên xuất bản các sách có nội dung yêu nước, góp phần giác ngộ tinh thần yêu nước của đồng bào.

Vì những hoạt động sôi động và hiệu quả, nhất là báo chí, Trần Huy Liệu bị chính quyền thực dân bắt, kết án 5 năm tù và bị đầy ra Côn đảo.

Cả một đời bền gan cùng báo chí

Tại Côn Đảo, ông đã chuyển biến tư tưởng từ chủ nghĩa tam dân (Tôn Trung Sơn) sang chủ nghĩa cộng sản và vẫn tiếp tục làm báo. Với bút danh Hải Khách, ông làm chủ bút các tờ báo bí mật của tổ chức Đảng Cộng sản ở trong tù là Hòn Cau và Tiếng Sóng Bể. Có thể nói ông là người đầu tiên tổ chức ra báo bí mật trong nhà tù ở Việt Nam và có đóng góp rất lớn trong việc giáo dục lý luận, rèn luyện ý chí cho các chiến sỹ cách mạng trong hoàn cảnh bị tù đày.

Năm 1934, ra tù, bị quản thúc tại quê nhưng ông vẫn quyết lên Hà Nội để tiếp tục làm báo và hoạt động yêu nước. Ông lập Nhà xuất bản Đông Dương chuyên in các sách về lịch sử dân tộc, cổ vũ tinh thần đấu tranh yêu nước. Ông làm báo Đời mới nhưng chỉ được 7 số thì bị đình bản. Ông lại tiếp tục làm cho các báo Tiếng vang làng báo, Kiến văn, Hồn tre.

Cũng lúc này từ ảnh hưởng của Mặt trận bình dân Pháp, phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ ở Việt Nam bắt đầu bùng lên.Trần Huy Liệu đã viết nhiều bài trên báo Hồn Trẻ về Mặt trận Bình dân và phong trào đấu tranh dân chủ. Vì thế, phát hành đến số 15 thì báo lại bị đình bản.

Năm 1936, Trần Huy Liệu được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương và chuyển sang làm cho tờ báo tiếng Pháp Le Travail (Lao động) do Đảng chủ trương sáng lập (tháng 5/1936). Báo được sự hưởng ứng của đông đảo các tầng lớp Nhân dân nhưng cũng sớm bị đình bản.

Đầu năm 1938, Đảng ra báo Tin tức là tờ báo công khai bằng tiếng Việt, mỗi tuần 2 số, phát hành trên toàn Đông Dương. Trần Huy Liệu là thư ký tòa soạn và được Đảng cử làm người phát ngôn về các vấn đề mà công chúng và báo giới quan tâm về phong trào.

Sau khi báo Tin tức dừng hoạt động, Trần Huy Liệu chuyển sang làm chủ nhiệm báo Đời Nay. Khi Mặt trận Bình dân ở Pháp bị đổ, đêm 29/9/1939, ông lại bị Pháp bắt và giam tù ở Sơn La.

Trong nhà tù Sơn La, là Bí thư chi bộ Đảng, Trần Huy Liệu tiếp tục tổ chức học tập lý luận, tiến hành đấu tranh đòi cải thiện chế độ nhà tù. Tại đây ông đã ra báo Suối reo. Sau đó ông bị chuyển đi các nhà tù khác nhưng ở đâu ông cũng tổ chức ra báo; Ở căng Bá Vân (Thái nguyên) ra báo Dòng Sông Công, ở nhà lao Nghĩa Lộ ra báo Đường Nghĩa.

Đầu năm 1945, vượt ngục trở về hoạt động, ông được Đảng phân công làm báo Cứu Quốc - cơ quan của Tổng bộ Việt Minh. Ngày 16/ 8/1945, ông dự đại hội Quốc dân Tân Trào, được bầu làm Phó Chủ tịch Ủy ban dân tộc giải phóng và được giao soạn thảo “Quân lệnh số I”. Chính phủ cách mạng lâm thời thành lập, ông giữ chức Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền rồi Cục trưởng cục chính trị Quân sự ủy viên. Tháng 6/1946, báo Sao vàng - cơ quan của Quân sự Ủy viên hội - tiền thân của báo Quân đội Nhân dân ra đời, ông được giao làm chủ bút.

Về sau, khi chuyển sang lĩnh vực nghiên cứu khoa học ông lại tiếp tục xây dựng và là Tổng Biên tập tạp chí Văn Sử Địa và tạp chí Nghiên cứu Lịch sử.

Trần Huy Liệu từ trần ngày 28/7/1969, khi đương chức Tổng Biên tập tạp chí Nghiên cứu lịch sử. Đặc điểm lớn nhất của sự nghiệp báo chí của ông là luôn luôn làm báo trong tâm thế của một người chiến sĩ yêu nước, một nhà cách mạng nhiệt thành. Tài năng và tâm huyết đã làm nên nhà báo lớn Trần Huy Liệu.

Với bút danh Hải Khách, Trần Huy Liệu làm chủ bút các tờ báo bí mật của tổ chức Đảng Cộng sản ở trong tù là Hòn Cau và Tiếng Sóng Bể. Có thể nói, ông là người đầu tiên tổ chức ra báo bí mật trong nhà tù ở Việt Nam và có đóng góp rất lớn trong việc giáo dục lý luận, rèn luyện ý chí cho các chiến sỹ cách mạng trong hoàn cảnh bị tù đày.

Vĩnh Khánh

Nguồn Kinh Tế Đô Thị: http://kinhtedothi.vn/thong-diep-tu-lich-sunha-cach-mang-tran-huy-lieu-ca-cuoc-doi-gan-bo-voi-bao-chi-431062.html